NOTA SEJ T3 BAB 8

 

BAB 8 KEBIJAKSANAAN RAJA DAN PEMBESAR MELAYU MENAGANNI CABARAN BARAT

 

8.1 Reaksi Pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara dan Johor Terhadap Tindakan Barat

Penguasaan British didorong oleh perkembangan politik serantau yang melibatkan persaingan kuasa Barat terutamanya British dan Perancis

British meluaskan kuasa melalui Perjanjian Bangkok pada 10 Mac 1909

 

1. Protokol Sempadan Perjanjian Bangkok Memecahbelahkan Wilayah Negeri-negeri Melayu Utara

·         Protokol sempadan perjanjian Bangkok 1909

·         Garis sempadan berasasakan legeh dan lembah sungai

·         Bermula dari utara muara sungai Perlis di sebelah barat

·         Berakhir di muara Kuala Tabal di sebelah timur

·         British menguasai pulau Langkawi dan pulau di bahagian selatan

·         Siam memiliki Pulau Teratau dan pulau di bahagian utara

 

Legeh – kawasan tanah tinggi yang memisahkan dua hulu sungai

 

2. Reaksi Pemerintah Negeri-Negeri Melayu Utara dan Johor Terhadap Tindakan Barat

Reaksi pemerintah perlis

-          Perjanjian Bangkok menyebabkan Perlis kehilangan wilayah Pujoh kepada Siam

-          Raja Siam ingin memasukkan wilayah ini ke dalam wilayah Siam  ( Setul )

Reaksi pemerintah Kelantan

-          Raja Kelantan enggan menerima keputusan perjanjian Bangkok

-          Baginda menolak keputusan British memberikan wilayah Tabal kepada siam

2.         Reaksi pemerintah Kedah

-          Sultan Abdul Hamid berasa tersinggung kerana tidak dirujuk sebelum perjanjian ini dipersetujui

-          Kedah akan kehilangan wilayah Sadao, Setul, Pulkau Teratau , Setul, Butang dan pulau sekitarnya

-          Mahu sempadan sedia ada dikekalkan

-          Menganggap wilayah ini diambil /secara paksa

3.         Reaksi pemerintah Terengganu

-          Perjanjian ini tidak diterima oleh pelbagai pihak – sultan,ulama dan pembesar

-          Sultan mengecam Siam yang menyerahkan Terengganu kepada British tanpa pengetahuan sultan

-          Menganggap Siam tidak mempunyai hak ke atas Terengganu

-          Penghantaran bunga emas sebagai tanda persahabatan/ bukan negeri taklukan kepada Siam

-          Bantah keputusan kepada Gabenor NNS

 

3. Kebijaksanaan Pemerintah Johor menyekat kemaraan British

Kewibawaan Temenggung Daeng Ibrahim (1825 - 1862):

a) Menjamin keselamatan perairan

·         Memastikan perairan Johor dan Singapura selamat untuk perdagangan

·         Mendapat hadiah pedang keemasan daripada Ratu Victoria sebagai menghargai jasa beliau mewujudkan keamanan perairan

 

b) Mengasaskan Bandar Iskandar Puteri

·         Memindahkan pusat pentadbiran Johor dari Teluk Belanga, Singapura ke Tanjung Puteri utnuk mengelakkan tekanan British di Negeri Selat yang juga berpusat di Singapura.

·         Mengisytiharkan Tanjung Puteri sebagai ibu negeri Johor dan dinamakan Iskandar Puteri

 

c) Memodenkan Pentadbiran Negeri

Mempelopori birokrasi moden

·         Sistem tradisional diperkukuh dengan unsur baharu dari Barat ke dalam sistem pentadbiran seperti pendidikan moden

 

d) Memperkenalkan Sistem Kangcu

·         Menggalakkan kemasukan orang Cina untuk mengusahakan tanaman gambir dan lada hitam

Tahun 1860: Johor menjadi pengeluar gambir dan lada hitam yang terkemuka di Alam Melayu

 

e) Mengeksploitasi Hasil Hutan

·         Mengeluarkan hasil hutan tertama getah perca untuk dijual kepada pedagang British

·         Perdagangan getah perca menguntungkan sehingga Temenggung mengisytiharkan sebagai monopoli Johor Usaha Pembesar Melayu dalam Pemodenan Negeri

 

 1. Pembangunan Sosioekonomi

a) Long Jaafar

·         Membawa kemajuan di Larut sekali gus memperkenalkan negeri Melayu di pasaran dunia sebagai pengeluar utama bijih timah

·         Menggalakkan pusat pengajian agama dan membina sekolah Melayu Matang pada tahun 1826 untuk membeikan pendidikan kepada anak tempatan

 

b) Tengku Menteri Ngah Ibrahim

·         Jutawan berwatak nasionalis dan berwawasan dalam membangunkan ekonomi bangsa

·         Menemui Sultan Abu Bakar Johor untuk mempelajari sistem pentadbiran moden baginda bagi memajukan daerah Larut

·         Usaha Ngah Ibrahim beakhir apabila beliau dijatuhkan hukuman dibuang negeri ke Pulau Seychelles dan kemudiannya meninggal dunia di Singapura pada 1895

 

2. Pembangunan Pertanian

a) Wan Muhammad Saman

·         Beliau dikenali sebagai Tokoh Pembangunan Negeri Kedah kerana mencetusidea membina terusan bermula dari Alor Setar hingga kaki Gunung Jerai, Gurun

·         Sempena mengenangkan jasa meliau kepada pembangunan negeri, terusan yang dibina oleh beliau dinamakan Terusan Wan Muhammad Saman

 

3. Pembangunan Bandar

a) Dato’ Muhammad Salleh Bin Perang

·         Beliau melukis peta lengkap pertama bagi negeri Johor bagi memudahkan kerajaan menggerakkan pembangunan pertanian, perbandaran dan sistem perhubungan

·         Beliau mengasaskan pembukaan Bandar Maharani (Muar), Endau dan Bandar Penggaram (Batu Pahat)

 

4. Pentadbiran Dan Pendidikan

 

Dato Jaafar Muhammad

-            Mengarahkan bendera Union Jack dikibarkan lebih rendah dari bendera johor

-            Menjaga kedaulatan negeri

-            Memartabatkan Bahasa  Melayu dalam penulisan surat rasmi kerajaan

-            Wajibkan pegawai Inggeris yang berkhidmat dengan kerajaan Johor memakai pakaian rasmi johor

Abdul Rahman Andak

-               Mengawal hubungan Johor- British

-               Seorang yang bijak dalam diplomasi/ berpandangan jauh

-               Mengutamakan kedaulatan negeri

-               Dibersarakan oleh British kerana bijak

-               Menubuhkan pakatan belajar mengajar 1888

 

Muhamad Ibrahim Munsyi

·         Menggalakkan perndidikan moden melalui  penubuhan jabatan pelajaran / sekolah

·         Mendesak pendidikan diwajibkan kepada kanak-kanak Johor

·         Syeikhul Islam Terengganu

·         Gelaran – Tok Ku Paloh

·         Beri nasihat dan semangat perjuangan kepada sultan ketika berhadapan dengan Ing

·         Beri nasihat penggubalan undang-undang negeri

 

5. Ahli Majlis Mesyuarat Persekutuan

·         Golongan bangsawan yang dilantik kepada Ahli Majlis Mesyuarat Persekutuan

·         Menuntut pembentukan Rejimen Askar Melayu Diraja untuk menjaga keselamatan bangsa

·         Mendesak British membuka lebih banyak peluang pekerjaan kepada anak-anak watan

·         Khususnya dalam perkhidmatan awam

 

8.4 Keberkesanan Peranan Pemerintah Tempatan dalam Menangani Cabaran Barat 

 

1. Kemakmuran Negeri

-          Johor – moden/ cekap dalam pentadbiran

-          Pemodenan Johor menarik minat pelabur luar terutama dalam bidang pertanian

-          Ngah Ibrahim – memajukan perlombongan bijih timah di Perak

-          Sultan Ismail memajukan perlombongan hingga menjadi pengeluar utama dunia

-          Kedah – sultan memajukan sektor penanaman padi

-          Sabah dan Sarawak – pembukaan pelabuhan – mengumpulkan bahan dagangan/sumber/ bahan mentah dan hasil hutan/ hasil laut

 

 2. Melambatkan Peluasan Kuasa British

·         Penggubalan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor dan Undang-Undang Bagi Diri Terengganu membantutkan cita-cita British untuk meluaskan kuasa ke atas negeri Melayu

·         Kawalan undang-undang tubuh tersebut terhadap kedaulatan negeri dinyatakan dengan tegas bahawa pemerintah tidak boleh menyerahkan negeri kepada kuasa asing

·         Tahun 1914: British hanya berjaya menempatkan Penasihat Am British di Johor selepas Sultan Abu Bakar mangkat dengan mendesak Sultan Ibrahim menandatangani perjanjian British-Johor

 

             

3. Kemajuan Pendidikan

·         Penyediaan kemudahan pendidikan bukan menjadi keutamaan British

·         Tumpuan British adalah untuk mengeksploitasi sumber ekonomi negeri-negeri Melayu

·         British kurang memberikan perhatian kepada pendidikan terutama pendidikan wanita

·         Wanita dianggap tidak memberikan pulangan ekonomi kepada British

·         Desakan berterusan Raja-raja Melayu melalui Durbar mengenai kepentingan anak wantan membawa kepada penubuhan sekolah-sekolah di negeri-negei Melayu termasuk sekolah perempuan

 

4. Penubuhan Rejimen Askar Melayu Diraja

·         Rejimen Askar Melayu ditubuhkan hasil insiatif: Yamtuan Besar Negeri Sembilan, Tuanku Muhammad ibni Yamtuan Antah, Sultan Perak Sultan Alang Iskandar, Undang Luak Rembau Dato’ Abdullah Dahan dan Raja Di Hilir Perak, Raja Chulan ibni Sultan Abdullah

·         Raja-raja Melayu dan pembesar Melayu mendesak melalui Durbar dan Majlis Perundangan Persekutuan tentang keperluan pasukan bersenjata yang dianggotai oleh anak watan bagi memelihara kedaulatan dan keselamatan negara

·         Rejimen Askar Melayu Diraja (RAMD)

 

5. Pegawai Tadbir Melayu

-         merupakan hak kepada raja bagi kepentingan anak-anak mereka

-         Ing beri kerjasama – elak perbalahan/ dapatkan sokongan

-         pegawai yang dilantik di masukkan dalam pentadbiran ing- ikut kehendak ing

-         pegawai ini boleh dinaikkan pangkan dalam perkhidmatan awam/ jawatan lebih tinggi

-         dianggap berprestij

 

6. Mempertahankan Institusi Beraja - raja gunakan diplomasi – berjaya kekalkan institusi raja - ing tidak menghapuskan kedudukan raja walaupun menguasai TM - ing ambil alih peranan pemerintahan pada peringkat pembesar negeri sahaja - pemerintahan corak barat dapat diperkenalkan untuk menggantikan pembesar tempatan

 PENTADBIRAN DI JOHOR

• Berlandaskan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor 1895.

• Sultan tidak dibenarkan untuk menyerahkan negerinya kepada kuasa asing.

• Pentadbiran dijalankan oleh Menteri Besar, manakala Setiausaha negeri terdiri daripada orang Melayu

yang menjadi jurucakap kerajaan yang rasmi.

 

PENTADBIRAN DI JOHOR

• Majlis Mesyuarat Menteri dan Majlis Mesyuarat Negeri membantu sultan menjalankan pentadbiran.

• Orang Eropah dan Melayu dalam perkhidmatan kerajaan Johor dilayan sama taraf dan keutamaan

diberikan kepada orang Melayu yang berkelayakan bagi memenuhi jawatan pentadbiran.

 

 

 

 

 

 

 

KESAN LANGSUNG DARIPADA PERKEMBANGAN SEJARAH YANG BERLAKU MELIBATKAN NEGERI –NEGERI MELAYU TIDAK BERSEKUTU.

• CUTI UMUM

• Apabila Tanah Melayu mencapai kemerdekaan, ketetapan diambil untuk mengekalkan hujung minggu pada hari  Ahad.

• Namun begitu, lima bekas Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu mengekalkan Jumaat sebagai hari cuti mereka.

 

ASKAR TIMBALAN SETIA NEGERI JOHOR

• Pasukan ini dikenali dengan nama Johor Military  Force (Askar Timbalan Setia Negeri) yang

ditubuhkan pada tahun 1885 sewaktu pemerintahan Sultan Ibrahim ibni Sultan Abu Bakar.

• Baginda menerima saranan pihak British agar memiliki sebuah pasukan tentera sendiri bagi

melindungi institusi diraja dan negeri Johor.

• Selain memberikan perkhidmatan menjaga keselamatan Sultan dan negeri Johor, pasukan

Timbalan Setia Negeri ini terlibat dalam  perbarisan bersempena dengan ulang tahun raja

di England pada tahun 1906

• Pasukan tentera ini terus kekal relevan hingga hari  ini.

 

PERKEMBANGAN PENTADBIRAN

• Pembentukan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu memberikan kesan besar kepada perkembangan

pentadbiran yang melibatkan tiga aspek utama, iaitu pengekalan kedudukan sultan, penerusan sistem

pentadbiran tradisional dan pengenalan birokrasi Barat.

PENGEKALAN KEDUDUKAN SULTAN

• Perubahan yang berlaku dalam sistem pentadbiran di Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu tidak mengubah kedudukan sultan.

• Sultan masih kekal sebagai puncak kuasa dalam pentadbiran negeri.

• Sultan masih mempunyai kuasa terutama dalam hal berkaitan dengan agama Islam dan adat istiadat Melayu.

PENGEKALAN KEDUDUKAN SULTAN

• Selain kedudukan sultan, kedudukan pembesar turut dikekalkan, meskipun bidang

tugasnya telah berubah.

• Pembesar tidak lagi mengutip cukai dan pajak seperti sebelum ini, sebaliknya diberikan elaun dan pencen.

PENERUSAN SISTEM  PENTADBIRAN  TRADISIONAL

• Sistem pentadbiran tradisional seperti sistem Jemaah Menteri dan Majlis Negeri dan peraturan yang

terdapat dalam Undang-Undang Tubuh Kerajaan diteruskan.

• Pembesar Melayu menjadi peneraju sistem pentadbiran negeri

• Pihak British turut membantu melalui peminjaman pegawai

daripada Perkhidmatan Awam Negeri negeri Melayu Bersekutu dan Negeri negeri Selat.

• Negeri-negeri ini mempunyai sistem perkhidmatan awamnya sendiri.

• Kerajaan Kedah membuat perjanjian dengan kerajaan British yang menyatakan bahawa semua jawatan

perkhidmatan awam hendaklah diisikan dengan pegawai Melayu

 

 

PENGENALAN  BIROKRASI  BARAT

• Penasihat British menentukan dasar pentadbiran negeri sehingga mengurangkan kuasa sultan dan pembesar.

• Jabatan-jabatan baharu turut diperkenalkan di setiap negeri.

Pasukan polis diwujudkan.

• Urusan pentadbiran negeri mula mengamalkan cara Barat, mahkamah sivil diperkenalkan

dan pegawai-pegawai British turut dibawa masuk sebagai pegawai pentadbiran kerajaanBahasa Melayu hendaklah digunakan dalam segala urusan rasmi yang berkaitan pentadbiran negara.

• al ini diperkukuh dengan Akta Bahasa Kebangsaan 1963/67 dan dijelaskan melalui Pekeliling

Bilangan 9 Tahun 2011, Panduan Penggunaan Bahasa Kebangsaan dalam Perkhidmatan Awam.

 

NOTA SEJ T3 BAB 7

 

BAB 7- PENENTANGAN MASYARAKAT TEMPATAN

 Latar belakang

1.      Negara kita dijajah oleh kuasa asing – Portugis, Belanda dan Inggeris

2.      Masyarakat tempatan/ rakyat tidak berpuas hati – kehilangan hak dan kedudukan/ hasil diambil / diperintah oleh orang lain

3.      Cara penentangan – bersenjata/ mencabar perjanjian dan melalui undang-undang

4.      Kebanyakan penentang terdiri daripada pemimpin tempatan/ golongan bangsawan/ pembesar tempatan/pemimpin agama

 

7.1 MATLAMAT

-mempertahankan hak dan kedudukan pemerintah tempatan/ pemerintahan barat merugikan mereka

- mengembalikan dan mengekalkan sistem pentadbiran tradisional

-Menentang pentadbiran dan peraturan baru yang menyusahkan rakyat

 Tokoh

·         Naning ( Melaka ) – Penghulu Dol Said

·         Negeri Sembilan – Yam Tuan Antah

·         Pahang – Dato Bahaman

·         Sarawak – Rentap / Sharif Masahor

·         Sabah – Mat Salleh/ Mat Sator

·         Kelantan – Tok Janggut

 

Penentangan Dol Said di Naning

1.      DS Merupakan seorang penghulu

2.      DS menentang bayaran cukai hasil tahunan 1/10 oleh British

3.      Menganggap Naning sebuah negeri yang merdeka ( bukan dibawah pemerintahan Melaka/ Ing )

4.      Peristiwa

a.       Bekerjasama dengan pemimpin Rembau/ wilayah lain  seri Menanti / Sg Ujong/ Linggi/Johol

b.       Kumpul 4000 orang

c.       1831- dapat mengalahkan Ing

d.       Ing pecahkan kerjasama DS dengan pembesar lain

e.       1832- Ing mengalahkan DS- satukan Naning dengan Melaka

 

Penentangan Yam Tuan Antah

1.      YTA ialah Yamtuan Seri Menanti ( pembesar )

2.      Menentang campurtangan ing di Sg Ujong/ bimbang Ing akan menguasai Sg Ujong

3.      Mengumpul 4000 pengikut menentang Dato Kelana ( yang disokong Ing )

4.      YTA ditewaskan di Paroi dan Bukit Putus

5.      1876-Ing melantik YTA  menjadi YT besar Seri Menanti

 

Penentangan Dato Bahaman- Pahang

1.      Merupakan pembesar Temerloh

2.      Sebab menentang- hilang hak mengutip cukai/ pembinaan balai polis yang tidak mendapat persetujuannya

3.      1891- bersama Tok Gajah dan Mat Kilau menentang Ing

4.      1894-menawan Kuala Tembeling dan Jeram Ampai

5.      Ing menawan semula Jeram Ampai

6.      DB TG MK berundur ke Kelantan dan Terengganu- tamat penentangan

 

Penentangan Rentap di Sarawak

1.      Nama asal – Libau/ rentap bermaksud penggoncang dunia/ gelaran raja ulu dan raja darat

2.      Pemimpin kaum iban di Sg Skrang dan Sg Saribas

3.      1853- menyerang kubu Brooke di Nanga Skrang- membunuh pegawai JB

4.      1854- JB menyerang Rentap di Sg Lang- Rentap lari ke Bukit Sadok

5.      1857-Charles Brooke menyerang Bukit Sadok ( kali pertama/ kedua

6.      1861- serangan ke Bukit Sadok kali ke 3- Rentap lari ke Entabai

 

Penentangan Sharif Masahor di Sarawak

·         SM pembesar Sarikei/ kawasan Sg Rajang

·         1849- Dilantik oleh Sultan Abdul Mumin ( Sultan Brunei )

·         Sebab penentangan – Sarikei dimasukkan dalam pentadbiran Brooke

·         Mahu mengusir JB

·         Peristiwa – 1860 mengadakan pakatan sulit dengan Dato Patinggi Abdul Gapur dan Pangeran Temenggung Hashim

·         Mengajak orang Melayu dan dayak menyertainya

·         Menyerang Kuching

·         Dikalahkan oleh JB

·         SM dibuang negeri

 

Penentangan Tok Janggut

·         Nama sebenar – Haji Hassan Munas

·         Mendapat pendidikan pondok di Kelantan dan Mekah

·         Sebab penentangan – menentang pentadbiran yang keras oleh Encik Abdul Latiff ketua jajahan Pasir Puteh

·         Menentang peraturan cukai 1915 ( cukai tanah )

·         Melahirkan semangat jihad

·         Tindakan – boikot / tidak patuh peraturan, rancang serang Pasir Puteh

·         Ing menyerang TJ – TJ mati

 

Penentangan Mat Salleh di Sabah

·         MS berasal dari Inanam Sabah/ berketurunan bajau dan suluk

·         Menentang tindakan SBUB mengambil alih hak pungut cukai

·         Berunding dengan SBUB tetapi gagal- SBUB menganggap MS mengancam kepentingan mereka

·         Julai 1897- MS menyerang pusat pentadbiran Ing di Pulau Gaya

·         Nov 1897- menyerang Ambong

·         1898 – MS diberikan hak mentadbir Tambunan

·         1899 – SBUB menyerang MS di Teboh

·         1900 – MS mati

 

Penentangan Mat Sator di Sabah

·         Mat Stor merupakan orang kanan/ ketua tentera Mat Salleh

·         Pemimpin Kadazandusun di Tambunan

·         Sebab penentangan

-            Memperjuangkan kedaulatan tanah air

-            meneruskan perjuangan selepas kematian Mat Salleh

Peristiwa penentangan

-               Mat Sator membina kubu di Kg Kepayan Tambunan

-               Tujuan melambatkan pergerakan/ serangan oleh British

-               1900 British berusaha menamatkan kebangkitan Mat Sator dan Mat Salleh

-               Mat Sator dan pengikutnya berundur ke Sg sunsuron

-               April 1900 Mat Sator menawan Kudat

-               British menyerang – Mat Sator terkorban

 

2. Mencabar Perjanjian

·         Dato’ Maharaja Lela ialah Orang Besar Berlapan Perak yang mentadbir Pasir Salak

 

Sebab Penentangan

·         Beliau bangkit menentang British kerana Residen British mengambil alih kuasa Sultan, pengambilan hak mengutip cukai dan Residen British yang mencabuli adat resam orang Melayu

 

Peristiwa Penentangan

·         16 Oktober 1874: Sultan Abdullah dan pembesar Perak mengupah R.C Woods, peguam dari Pulau Pinang untuk memansuhkan Perjanjian Pangkor. Namun usahanya gagal

·         Rentetan itu, beberapa mesyuarat sulit diadakan antara Sultan Abdullah dengan pembesarnya bagi membincangkan pakatan menghapuskan J.W.W Birch.

·         2 November 1875: J.W.W Birch diiringi oleh Leftenan Abbott, Mat Arshad, jurubahasanya dan sepasukan tentera tiba di Pasir Salak untuk menampal perisytiharan mengambil hak memungut cukai oleh British

·         Kesempatan tersebut digunakan oleh Dato’ Maharaja Lela dan pengikutnya untuk membunuh J.W.W Birch

·         2 November 1875: J.W.W Birch dibunuh

·         1877: Dato’ Maharaja Lela, Dato’ Sagor, Pandak Indut dan Siputum dijatuhi hukuman gantung sampai mati oleh British

·         Sultan Abdullah, Raja Ismail dan Ngah Ibrahim dibuang negeri

 

3. Menggunakan Sistem Perundangan

Gerakan Kebangkitan Tani

·         Ketua gerakan Kebangkitan Tani ialah Haji Abdul Rahman atau Haji Abdul Rahman Limbong

·         Keluarganya berasal dari Patani dan Terengganu

·         Lahir pada 1868 dan meninggal dunia di Makkah pada 1929

 

Sebab Penentangan

·         Beliau menentang pengenalan pentadbiran Barat di Terengganu dan menolak undang-undang tanah yang berlawanan dengan hukum syarak

 

Peristiwa Penentangan

·         Beliau memohon Lesen Wakil (pleader) untuk menjadi wakil kepada tertuduh

·         Beliau bertindak sebagai peguam bagi mewakili penduduk Ulu Telemong menentang pihak kerajaan yang diwakili oleh renjer hutan

·         Kegagalan pihak peguam cara dan hakim menjelaskan pertanyaan Haji Abdul Rahman Limbong menyebabkan perbicaraan ditangguhkan dan berakhir tanpa keputusan

·         Akhirnya, perbicaraan ditamatkan dengan keputusan berpihak kepada beliau

·         Apabila berlaku Kebangkitan Tani 1928, British menangkap beliau atas tuduhan menghasut

·         Beliau dibicarakan dan dibuang negeri ke Makkah

 

 

7.2 Sistem pentadbiran barat memberikan kesan terhadap kuasa pemerintahan dan kehidupan masyarakat tempatan

Kesan terhadap kuasa pemerintahan

a.       Negeri Sembilan –

·         Ing memulakan penguasaan di Sg Ujong pada 1874 dengan menyebelahi Dato Kelana.

·         Ing menggugat dan mencabar kedudukan Yam Tuan Antah

·         Ing menguasai Rembau, Jelebu dan Seri Menanti- meletakkan majistret dan pemungut cukai

·         1895- menyatukan daerah menjadi negeri

 

b.       Sarawak

·         Melibatkan penduduk tempatan dalam pentadbiran / bagi mengukuhkan kuasa

·         Pentadbir baru menggantikan pembesar tempatan

c.       Pahang

·         Hak memungut cukai dihentikan

·         Memaksa sultan melucutkan jawatan/gelaran Dato Bahaman

d.       Perak

·         JWWB menekan sultan untuk tandatangan surat perisytiharan lantikan residen

·         Sultan dan pembesar kehilangan kuasa

e.       Sabah

·         Pentadbiran SBUB menggugat kedudukan Mat Salleh ( pembesar Sungai Sugut )

·         Rundingan awal SBUB membenarkan MS mentadbir Tambunan

·         SBUB tidak menepati janji

f.        Kelantan

·         Ing mengambil alih pentadbiran dengan cara melantik ketua jajahan yang baru

g.       Terengganu

·         Pelantikan penasihat Ing

 

Perundangan Tempatan

 Naning

·         British berusaha melaksanakan undang-undang Barat di Naning

·         TIndakan British mencabar bidang kuasa penghakiman yang dimilki oleh Dol Said dan menggangu sistem perundangan Naning yang berlandaskan Adat Perpatih

 

Perak

·         Pembinaan balai polis dan pelantikan Kapten Speedy sebagai Penolong Residen di Larut

·         Ini mengurangkan kuasa Menteri Ngah Ibrahim mentadbir kerana beliau diminta menerima nasihat daripada Kapten Speedy

 Pahang

·         Konflik antara Dato’ Bahaman dengan British di Pahang menjadi lebih serius apabila British mendirikan balai polis di Lubuk Terua

·         Tindakan British menyebabkan kedudukannya sebagai penguasa undang-undang tergugat

 

Kewangan Tempatan

Perak

-         Pembatalan pajakan pungutan cukai dan larangan memngut cukai oleh JWW Birch di kuala sungai Perak

-         Kesan – Sultan Abdullah, Menteri Ngah Ibrahim dan pembesar terjejas pendapatan mereka

Pahang

-            Dengan pengenalan pegawai Majistret dan pemungut cukai maka Dato Bahaman dan pembesar lain tidak dibenarkan memungut cukai

-            Mereka ditawarkan elaun bulanan yang keci;

-            Tidak puas hati

-            Membantah – tidak akan mematuhi keputusan majlis mesyuarat negeri

 

2. Kesan Terhadap Kehidupan Masyarakat

·         Kesengsaraan kepada rakyat

British memperkenalkan pelbagai jenis cukai terhadap tanah, hasil hutan dan tumbuh-tumbuhan

 

a) Cukai Terhadap Petani di Pasir Puteh

Sebelum Kedatangan British

·         Kutipan cukai berdasarkan jumlah keluaran

·         Sekiranya hasil tanaman sikit, maka cukai yang dikenakan adalah rendah

·         Tanah yang tidak diusahakan dikecualikan daripada cuka

 

Selepas Kedatangan British

·         Setiap penduduk mesti melaporkan jumlah keluasan sawah padi yang dimiliki

·         Setiap tanah yang mempunyai keluasan 400 depa per segi dikenakan cukai sebanyak tiga kupang (30 sen) setahun

·         semua pemilik tanah diwajibkan membayar cukai

 

 b) Masalah Membayar Cukai

·         Penduduk Pasir Puteh, Kelantan menghadapi masalah membayar cukai kerana pejabat bayaran cukai terletak jauh dari tempat tinggal mereka

·         Bayaran cukai hanya boleh dijelaskan semasa waktu pejabat

·         Penduduk yang enggan membayar cukai ditangkap dan didenda

·         Keadaan ini menyebabkan penduduk semakin benci kepada British

 

c) Bercanggah dengan Nilai Tempatan

·         British melaksanakan beberapa perubahan baharu dalam pentadbiran yang bertentangan dengan nilai tempatan

·         Contoh: penduduk Terengganu memerlukan surat kebenaran untuk mengambil hasil hutan, membuka tanah untuk petempatan atau berhuma

·         Cukai mesti dibayar di pejabat tanah

·         Mereka yang gagal mematuhi peraturan akan didenda dan jika gagal membayar denda akan dipenjarakan

 

d) Sarawak

1894 – DJS Bailey ( pegawai Brooke di Simanggang mengenakan cukai terhadap orang Iban di Ulu Batang Lupar

-      Mengeluarkan arahan memusnahkan rumah panjang yang dibina di kawasan sempadan Sarawak dengan Kalimantan

-      Orang Iban membantah- kerana menjejaskan kegiatan tanaman pindah mereka

-      Semasa melalui sempadan – barangan mereka dirampas kerana dikatakan tidak membayar cukai/ dan didenda 10 kati

 

e) Sabah  SBUB memperkenalkan pelbagai jenis cukai yang membebankan rakyat
f) Layanan Tidak Adil SABAH – -               pentadbiran SBUB menindas orang Murut -               mereka diilarang membuka tanah baru untuk pertanian pindah atau membuat rumah -               akibatnya orang murut kekurangan bekalan makanan/beras -               orang murut dikenakan bayaran menyukat tanah -               pasangan suami isteri dipisahkan / rumah- jika ingin berjumpa dikenakan denda 1 dolar -               peraturan menyulitkan kehidupan masyarakat murut
7.3 Penentangan masyarakat tempatan terhadap kuasa barat Kebangkitan masyarakat tempatan menetang British mempunyai kekuatan dan kelemahan
1. Kekuatan a) Muafakat
Dato Maharaja Lela -          1874 Sultan Abdullah, Ngah Ibrahim , Dato Maharaja Lela, Dato Sagor dan pembesar Melayu yang lain mengadakan pakatan sulit untuk menghapuskan JWW Birch -          Julai 1875 mesyuarat penting di Kampung Durian Sebatang- sumpah setia/ ikrar -          September 1875mesyuarat du rumah Dato Sagor -          Pembunuhan JWW Birch Sharif masahor -          Berjaya menyerang Kanowit dengan bantuan Dato Patinggi Abdul Ghafur -          Berjaya membunuh 2 pegawai British-
b) Kubu Pertahanan
Yam tuan antah -               Berjaya mematahklan serangan British pada peringkat awal penentangan kerana kekuatan kubu di Paroi dan Bukit Putus -               Kubu terletak di kawasan bukt- sukar ditembusi/ dikeliling hutan tebal / sukar dijejaki Rentap -               Berjaya mematahkan serangan brooke sebanyak 2 kali -               Mempunyai kubu yang kuat -               Kubu dikelilingi hutan dan bukit batu kapur/ kayu berlian / tak dapat ditembusi peluru -               Rentap guna meriam diperbuat daripada besi Mat sator ·         Mempunyai kubu terletak di Tambunan ·         Kubu sangat strategik – dekat dengan sungai/ boleh meninjau kegiatan British

 

c) Persenjataan

Dol Said:

·         Memperoleh bantuan angkatan tentera dari Rembau dan wilayah yang menjadi jiran Naning

·         Angkatan tersebut menggunakan senapang jenis flintlock dan snider riffles ketika membuat serangan hendap terhadap tentera British

·         Menggunakan meriam kecil (lela rentaka) yang mudah dibawa ke medan pertempuran

 

d) Perundangan

Haji Abdul Rahman Limbong:

·         Memohon lesen pleader umtuk membela para petani Terengganu di mahkamah dengan menggunakan hujah agama

·         Menyatakan bahawa tanah yang dikerjakan oleh mereka ialah “Hak Allah SWT” dan rakyat bebas mengerjakannya tanpa perlu membayar cukai

·         Berhujah, sistem percukaian yang diperkenalkan oleh British adalah berlawanan dengan hukum syarak

Menuntut hak mengerjakan tanah harus mengikut hukum agama Islam

 

2. Kelemahan

a) Penentangan Bersenjata

Yamtuan antah pejuang terbilang -            British menggunakan meriam besar menghancurkan kubu di Paroi dan Bukit Putus -            YTA berundur ke Johor Rentap Wira Bukit Sadok ·         JB berjaya menewaskan Rentap dalam serangan ke tiga pada tahun 1861 ·         Mereka menggunakan meriam tembaga dan angkatan tentera yang lebih besar ·         Menawan Bukit Sadok ·         Rentap melarikan diri ke Entabai

b) Ancaman Perundangan Barat ·         Hj Abdul Rahman Limbung pejuang masyarakat tani di Terengganu ·         kebangkitan di Telemong – petani menentang peraturan baru dengan memberikan tanah tanpa mengambil pas kebenaran pada tahun 1922

·         1925-  seramai 300-500 petani berkumpul di kuala Telemong dan membersihkan 200 ekar tanah milik Tengku Nik Maimunah dan 400 ekar tanah kerajaan tanpa pas kebenaran

Kebangkitan tahun 1929 - berlaku Kebangkitan Tani di Marang , Kuala Telemong dan Kuala Berang - mereka isytihar perang terhadap Ing - duduki balai polis, bangunan kerajaan dan kibar bendera merah di Kuala Berang - ing tangkap HARL/ dibicarakan - HARL dibuang negeri ke Makah atas kesalahan menghasut   c) Gagal Mentafsir Perjanjian Dato’ Maharaja Lela Pahlawan Melayu: ·         Sultan dan pembesar Perak cuba mencabar Perjanjian Pangkor ·         Usaha membatalkan perjanjian tersebut perlu mendapat sokongan British ·         Pembesar Melayu tidak diberikan masa yang cukup untuk meniliti Perjanjian Pangkor

d) Tipu Muslihat Tok Janggut Pejuang Jihad -          British desak sultan istiharkan Tok Janggut sebagai penderhaka -          Rakyat berasa takut / tidak menyokong/ menyertai perjuangan Tok Janggut Mat Salleh pahlawan Sabah -          SBUB menggunakan tipu muslihat untuk melemahkan perjuangan beliau -          1898 MS dibenarkan mentadbir wilayah tambunan -          1899- SBUB ambil alih pentadbiran Tambunan         3. Kegagalan Penentangan Masyarakat Tempatan Sebab-sebab Kegagalan: •           Penentangan bersifat setempat •           Sokongan •           Faktor istana •           British berpakat dengan belanda •           Kelemahan strategi •           Kelemahan teknologi

 

Kesan Terhadap Pentadbir British

Kerugian akibat peperangam

-          Rugi 100000 paun – Perang Naning, 400000 Perang Perak, 7000 Perang Pahang

Pemantapan kuasa barat

-          British menguasai seluruh negeri Melayu

-          Dinasti Brooke meluaskan pengaruh dan kuasa di Sarawak

-          SBUB menguasai Sabah

British lebih berhati-hati dalam seitem pentadbiran

-          British melantik residen yang berpengalaman/ bijak/ fasih berbahasa Melayu/ pandai  mengambil hati dan tahu adat resam penduduk tempatan

-          Menubuhkan MMN yang ahlinya dilantik oleh sultan

-          MMN menasihati sultan

British merombak semula skim penempatan pegawai

-          Pentadbir/pemerintah mengetahui adat istiadat Melayu

-          Menubuhkan Kolej Melayu Kuala Kangsar

-          Membenarkan golongan aristokrat Melayu memasuki perkhidmatan awam – MCS

-          Menubuhkan perkhidmatan pentadbir Melayu

 

7.4 KESAN TERHADAP MASYARAKAT TEMPATAN

Kesan kepada pemerintah dan pembesar tempatan

-          Kehilangan jawatan dan kedudukan

-          Kehilangan jiwa

-          Ramai dibuang negeri

 Kedudukan raja dan pembesar Melayu diberi perhatian

British memperkenalkan Durbar ( persidangan majlis raja-raja )

Durbar memberikan peluang kepada sultan, ahli mesyuarat negeri dan pembesar Melayu menyuarakan pandangan mereka dengan bebas berkaitan perkara yang melibatkan kepentingan bersama

Dalam persidangan Majlis mesyuarat negeri, bahasa Melayu menjadi bahasa rasmi persidangan dan menggunakan tulisan jawi dalam urusan surat menyurat

 

Menjadi inspirasi kepada pejuang kemerdekaan tanah air

-          Keberanian mereka menjadi inspirasi kepada pejuang bangsa

-          Memberikan semangat kepada pejuang kemerdekaan