BAB 8 KEBIJAKSANAAN RAJA DAN PEMBESAR MELAYU
MENAGANNI CABARAN BARAT
8.1
Reaksi Pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara dan Johor Terhadap Tindakan Barat
|
|
Penguasaan
British didorong oleh perkembangan politik serantau yang melibatkan persaingan
kuasa Barat terutamanya British dan Perancis
British
meluaskan kuasa melalui Perjanjian Bangkok pada 10 Mac 1909
1.
Protokol Sempadan Perjanjian Bangkok Memecahbelahkan Wilayah Negeri-negeri Melayu
Utara
·
Protokol
sempadan perjanjian Bangkok 1909
·
Garis
sempadan berasasakan legeh dan lembah sungai
·
Bermula
dari utara muara sungai Perlis di sebelah barat
·
Berakhir
di muara Kuala Tabal di sebelah timur
·
British
menguasai pulau Langkawi dan pulau di bahagian selatan
·
Siam
memiliki Pulau Teratau dan pulau di bahagian utara
Legeh
– kawasan tanah tinggi yang memisahkan dua hulu sungai
2.
Reaksi Pemerintah Negeri-Negeri Melayu Utara dan Johor Terhadap Tindakan Barat
Reaksi
pemerintah perlis
- Perjanjian Bangkok menyebabkan Perlis kehilangan
wilayah Pujoh kepada Siam
- Raja Siam ingin memasukkan wilayah ini
ke dalam wilayah Siam ( Setul )
Reaksi
pemerintah Kelantan
- Raja Kelantan enggan menerima
keputusan perjanjian Bangkok
- Baginda menolak keputusan British
memberikan wilayah Tabal kepada siam
2. Reaksi pemerintah Kedah
- Sultan Abdul Hamid berasa tersinggung
kerana tidak dirujuk sebelum perjanjian ini dipersetujui
- Kedah akan kehilangan wilayah Sadao, Setul,
Pulkau Teratau , Setul, Butang dan pulau sekitarnya
- Mahu sempadan sedia ada dikekalkan
- Menganggap wilayah ini diambil /secara
paksa
3. Reaksi pemerintah Terengganu
- Perjanjian ini tidak diterima oleh
pelbagai pihak – sultan,ulama dan pembesar
- Sultan mengecam Siam yang menyerahkan Terengganu
kepada British tanpa pengetahuan sultan
- Menganggap Siam tidak mempunyai hak ke
atas Terengganu
- Penghantaran bunga emas sebagai tanda
persahabatan/ bukan negeri taklukan kepada Siam
- Bantah keputusan kepada Gabenor NNS
3.
Kebijaksanaan Pemerintah Johor menyekat kemaraan British
Kewibawaan
Temenggung Daeng Ibrahim (1825 - 1862):
a)
Menjamin keselamatan perairan
·
Memastikan
perairan Johor dan Singapura selamat untuk perdagangan
·
Mendapat
hadiah pedang keemasan daripada Ratu Victoria sebagai menghargai jasa beliau
mewujudkan keamanan perairan
b)
Mengasaskan Bandar Iskandar Puteri
·
Memindahkan
pusat pentadbiran Johor dari Teluk Belanga, Singapura ke Tanjung Puteri utnuk
mengelakkan tekanan British di Negeri Selat yang juga berpusat di Singapura.
·
Mengisytiharkan
Tanjung Puteri sebagai ibu negeri Johor dan dinamakan Iskandar Puteri
c)
Memodenkan Pentadbiran Negeri
Mempelopori
birokrasi moden
·
Sistem
tradisional diperkukuh dengan unsur baharu dari Barat ke dalam sistem
pentadbiran seperti pendidikan moden
d)
Memperkenalkan Sistem Kangcu
·
Menggalakkan
kemasukan orang Cina untuk mengusahakan tanaman gambir dan lada hitam
Tahun
1860: Johor menjadi pengeluar gambir dan lada hitam yang terkemuka di Alam Melayu
e)
Mengeksploitasi Hasil Hutan
·
Mengeluarkan
hasil hutan tertama getah perca untuk dijual kepada pedagang British
·
Perdagangan
getah perca menguntungkan sehingga Temenggung mengisytiharkan sebagai monopoli
Johor Usaha Pembesar Melayu dalam Pemodenan Negeri
1. Pembangunan Sosioekonomi
a)
Long Jaafar
·
Membawa
kemajuan di Larut sekali gus memperkenalkan negeri Melayu di pasaran dunia
sebagai pengeluar utama bijih timah
·
Menggalakkan
pusat pengajian agama dan membina sekolah Melayu Matang pada tahun 1826 untuk
membeikan pendidikan kepada anak tempatan
b)
Tengku Menteri Ngah Ibrahim
·
Jutawan
berwatak nasionalis dan berwawasan dalam membangunkan ekonomi bangsa
·
Menemui
Sultan Abu Bakar Johor untuk mempelajari sistem pentadbiran moden baginda bagi
memajukan daerah Larut
·
Usaha
Ngah Ibrahim beakhir apabila beliau dijatuhkan hukuman dibuang negeri ke Pulau
Seychelles dan kemudiannya meninggal dunia di Singapura pada 1895
2.
Pembangunan Pertanian
a)
Wan Muhammad Saman
·
Beliau
dikenali sebagai Tokoh Pembangunan Negeri Kedah kerana mencetusidea membina
terusan bermula dari Alor Setar hingga kaki Gunung Jerai, Gurun
·
Sempena
mengenangkan jasa meliau kepada pembangunan negeri, terusan yang dibina oleh
beliau dinamakan Terusan Wan Muhammad Saman
3.
Pembangunan Bandar
a)
Dato’ Muhammad Salleh Bin Perang
·
Beliau
melukis peta lengkap pertama bagi negeri Johor bagi memudahkan kerajaan menggerakkan
pembangunan pertanian, perbandaran dan sistem perhubungan
·
Beliau
mengasaskan pembukaan Bandar Maharani (Muar), Endau dan Bandar Penggaram (Batu
Pahat)
4.
Pentadbiran Dan Pendidikan
Dato Jaafar Muhammad
-
Mengarahkan bendera Union Jack dikibarkan
lebih rendah dari bendera johor
-
Menjaga kedaulatan negeri
-
Memartabatkan Bahasa Melayu dalam penulisan surat rasmi kerajaan
-
Wajibkan pegawai Inggeris yang
berkhidmat dengan kerajaan Johor memakai pakaian rasmi johor
Abdul Rahman Andak
-
Mengawal hubungan Johor- British
-
Seorang yang bijak dalam
diplomasi/ berpandangan jauh
-
Mengutamakan kedaulatan negeri
-
Dibersarakan oleh British kerana
bijak
-
Menubuhkan pakatan belajar
mengajar 1888
Muhamad
Ibrahim Munsyi
·
Menggalakkan
perndidikan moden melalui penubuhan
jabatan pelajaran / sekolah
·
Mendesak
pendidikan diwajibkan kepada kanak-kanak Johor
·
Syeikhul
Islam Terengganu
·
Gelaran
– Tok Ku Paloh
·
Beri
nasihat dan semangat perjuangan kepada sultan ketika berhadapan dengan Ing
·
Beri
nasihat penggubalan undang-undang negeri
5.
Ahli Majlis Mesyuarat Persekutuan
·
Golongan
bangsawan yang dilantik kepada Ahli Majlis Mesyuarat Persekutuan
·
Menuntut
pembentukan Rejimen Askar Melayu Diraja untuk menjaga keselamatan bangsa
·
Mendesak
British membuka lebih banyak peluang pekerjaan kepada anak-anak watan
·
Khususnya
dalam perkhidmatan awam
8.4 Keberkesanan Peranan Pemerintah
Tempatan dalam Menangani Cabaran Barat
1.
Kemakmuran Negeri
- Johor – moden/ cekap dalam pentadbiran
- Pemodenan Johor menarik minat pelabur
luar terutama dalam bidang pertanian
- Ngah Ibrahim – memajukan perlombongan
bijih timah di Perak
- Sultan Ismail memajukan perlombongan
hingga menjadi pengeluar utama dunia
- Kedah – sultan memajukan sektor
penanaman padi
- Sabah dan Sarawak – pembukaan pelabuhan
– mengumpulkan bahan dagangan/sumber/ bahan mentah dan hasil hutan/ hasil laut
2. Melambatkan Peluasan Kuasa British
·
Penggubalan
Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor dan Undang-Undang Bagi Diri Terengganu
membantutkan cita-cita British untuk meluaskan kuasa ke atas negeri Melayu
·
Kawalan
undang-undang tubuh tersebut terhadap kedaulatan negeri dinyatakan dengan tegas
bahawa pemerintah tidak boleh menyerahkan negeri kepada kuasa asing
·
Tahun
1914: British hanya berjaya menempatkan Penasihat Am British di Johor selepas
Sultan Abu Bakar mangkat dengan mendesak Sultan Ibrahim menandatangani
perjanjian British-Johor
3.
Kemajuan Pendidikan
·
Penyediaan
kemudahan pendidikan bukan menjadi keutamaan British
·
Tumpuan
British adalah untuk mengeksploitasi sumber ekonomi negeri-negeri Melayu
·
British
kurang memberikan perhatian kepada pendidikan terutama pendidikan wanita
·
Wanita
dianggap tidak memberikan pulangan ekonomi kepada British
·
Desakan
berterusan Raja-raja Melayu melalui Durbar mengenai kepentingan anak wantan
membawa kepada penubuhan sekolah-sekolah di negeri-negei Melayu termasuk
sekolah perempuan
4.
Penubuhan Rejimen Askar Melayu Diraja
·
Rejimen
Askar Melayu ditubuhkan hasil insiatif: Yamtuan Besar Negeri Sembilan, Tuanku
Muhammad ibni Yamtuan Antah, Sultan Perak Sultan Alang Iskandar, Undang Luak
Rembau Dato’ Abdullah Dahan dan Raja Di Hilir Perak, Raja Chulan ibni Sultan
Abdullah
·
Raja-raja
Melayu dan pembesar Melayu mendesak melalui Durbar dan Majlis Perundangan
Persekutuan tentang keperluan pasukan bersenjata yang dianggotai oleh anak
watan bagi memelihara kedaulatan dan keselamatan negara
·
Rejimen
Askar Melayu Diraja (RAMD)
5.
Pegawai Tadbir Melayu
-
merupakan hak kepada raja bagi
kepentingan anak-anak mereka
-
Ing beri kerjasama – elak
perbalahan/ dapatkan sokongan
-
pegawai yang dilantik di masukkan
dalam pentadbiran ing- ikut kehendak ing
-
pegawai ini boleh dinaikkan
pangkan dalam perkhidmatan awam/ jawatan lebih tinggi
-
dianggap berprestij
|
6.
Mempertahankan Institusi Beraja -
raja gunakan diplomasi – berjaya kekalkan institusi raja -
ing tidak menghapuskan kedudukan raja walaupun menguasai TM -
ing ambil alih peranan pemerintahan pada peringkat pembesar negeri sahaja -
pemerintahan corak barat dapat diperkenalkan untuk menggantikan pembesar
tempatan |
|
|
PENTADBIRAN
DI JOHOR
•
Berlandaskan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor 1895.
•
Sultan tidak dibenarkan untuk menyerahkan negerinya kepada kuasa asing.
•
Pentadbiran dijalankan oleh Menteri Besar, manakala Setiausaha negeri terdiri
daripada orang Melayu
yang
menjadi jurucakap kerajaan yang rasmi.
PENTADBIRAN
DI JOHOR
•
Majlis Mesyuarat Menteri dan Majlis Mesyuarat Negeri membantu sultan
menjalankan pentadbiran.
•
Orang Eropah dan Melayu dalam perkhidmatan kerajaan Johor dilayan sama taraf
dan keutamaan
diberikan
kepada orang Melayu yang berkelayakan bagi memenuhi jawatan pentadbiran.
KESAN LANGSUNG DARIPADA PERKEMBANGAN
SEJARAH YANG BERLAKU MELIBATKAN NEGERI –NEGERI MELAYU TIDAK BERSEKUTU.
•
CUTI UMUM
•
Apabila Tanah Melayu mencapai kemerdekaan, ketetapan diambil untuk mengekalkan
hujung minggu pada hari Ahad.
•
Namun begitu, lima bekas Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu mengekalkan
Jumaat sebagai hari cuti mereka.
ASKAR
TIMBALAN SETIA NEGERI JOHOR
•
Pasukan ini dikenali dengan nama Johor Military
Force (Askar Timbalan Setia Negeri) yang
ditubuhkan
pada tahun 1885 sewaktu pemerintahan Sultan Ibrahim ibni Sultan Abu Bakar.
•
Baginda menerima saranan pihak British agar memiliki sebuah pasukan tentera
sendiri bagi
melindungi
institusi diraja dan negeri Johor.
•
Selain memberikan perkhidmatan menjaga keselamatan Sultan dan negeri Johor,
pasukan
Timbalan
Setia Negeri ini terlibat dalam
perbarisan bersempena dengan ulang tahun raja
di
England pada tahun 1906
•
Pasukan tentera ini terus kekal relevan hingga hari ini.
PERKEMBANGAN PENTADBIRAN
•
Pembentukan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu memberikan kesan besar kepada
perkembangan
pentadbiran
yang melibatkan tiga aspek utama, iaitu pengekalan kedudukan sultan, penerusan
sistem
pentadbiran
tradisional dan pengenalan birokrasi Barat.
PENGEKALAN
KEDUDUKAN SULTAN
•
Perubahan yang berlaku dalam sistem pentadbiran di Negeri-negeri Melayu Tidak
Bersekutu tidak mengubah kedudukan sultan.
•
Sultan masih kekal sebagai puncak kuasa dalam pentadbiran negeri.
•
Sultan masih mempunyai kuasa terutama dalam hal berkaitan dengan agama Islam
dan adat istiadat Melayu.
PENGEKALAN KEDUDUKAN
SULTAN
•
Selain kedudukan sultan, kedudukan pembesar turut dikekalkan, meskipun bidang
tugasnya
telah berubah.
•
Pembesar tidak lagi mengutip cukai dan
pajak seperti sebelum ini, sebaliknya diberikan elaun dan pencen.
PENERUSAN SISTEM PENTADBIRAN TRADISIONAL
•
Sistem pentadbiran tradisional seperti sistem Jemaah Menteri dan Majlis Negeri
dan peraturan yang
terdapat
dalam Undang-Undang Tubuh Kerajaan diteruskan.
•
Pembesar Melayu menjadi peneraju sistem pentadbiran negeri
•
Pihak British turut membantu melalui peminjaman pegawai
daripada
Perkhidmatan Awam Negeri negeri Melayu Bersekutu dan Negeri negeri Selat.
•
Negeri-negeri ini mempunyai sistem perkhidmatan awamnya sendiri.
•
Kerajaan Kedah membuat perjanjian dengan kerajaan British yang menyatakan bahawa
semua jawatan
perkhidmatan
awam hendaklah diisikan dengan pegawai Melayu
PENGENALAN BIROKRASI BARAT
•
Penasihat British menentukan dasar pentadbiran negeri sehingga mengurangkan
kuasa sultan dan pembesar.
•
Jabatan-jabatan baharu turut diperkenalkan di setiap negeri.
Pasukan
polis diwujudkan.
•
Urusan pentadbiran negeri mula mengamalkan cara Barat, mahkamah sivil
diperkenalkan
dan
pegawai-pegawai British turut dibawa masuk sebagai pegawai pentadbiran
kerajaanBahasa Melayu hendaklah digunakan dalam segala urusan rasmi yang
berkaitan pentadbiran negara.
•
al ini diperkukuh dengan Akta Bahasa Kebangsaan 1963/67 dan dijelaskan melalui
Pekeliling
Bilangan
9 Tahun 2011, Panduan Penggunaan Bahasa Kebangsaan dalam Perkhidmatan Awam.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan